Hoe onze geneesmiddelen waarde toevoegen voor patiënten
Mede dankzij geneesmiddelen zijn een aantal ziekten die voorheen dodelijk waren, zoals AIDS, veranderd in chronische aandoeningen. Janssen wil geneesmiddelen blijven ontwikkelen die een verschil maken voor patiënten. Ze moeten de overlevingskansen vergroten en/of de kwaliteit van leven verbeteren.
De verbeterde overlevingskansen voor mensen met ernstige ziekten tonen de vooruitgang aan die de afgelopen decennia gemaakt is, mede dankzij farmaceutisch onderzoek. Twintig jaar geleden was bijvoorbeeld AIDS nog een dodelijke ziekte; tegenwoordig heeft een hiv-positieve volwassene die op de juiste wijze wordt behandeld een levensverwachting die vergelijkbaar is met die van de bevolking in het algemeen10 en is de levenskwaliteit aanzienlijk verbeterd. De behandelingen met geneesmiddelen hebben de overdracht van hiv van moeders op hun baby's met bijna de helft verminderd sinds 2009.11 In sommige landen is minder dan 2% van de baby's van hiv-positieve moeders besmet. Dit is het laagst mogelijke percentage met de huidige preventiemiddelen.12
Werken aan nieuwe vaccins
Omdat Janssen wil bijdragen aan soortgelijke vooruitgang voor patiënten met andere infectieziekten, werken wij aan nieuwe vaccins. Wereldwijd verminderen vaccinaties tegen levensbedreigende ziekten het sterftecijfer aanzienlijk. Met uitzondering van veilig water heeft vaccinatie het grootste effect gehad op de vermindering van het wereldwijde sterftecijfer.13
Voor andere ziekten zoals multipel myeloom (ook wel de ziekte van Kahler genoemd) is de overlevingstijd van patiënten aanzienlijk verlengd. Mede dankzij de beschikbaarheid van geneesmiddelen die door Janssen zijn ontwikkeld, is de kans om 5 jaar na deze diagnose nog te leven gestegen van 31% in de vroege jaren 80 tot 54% in 2015.14
+ 23.000
Mede dankzij nieuwe geneesmiddelen en verbeterde behandelingen zijn er vandaag de dag meer dan 23.000 hiv-patiënten15 in Nederland nog in leven die anders zouden zijn overleden.
15
In de afgelopen 5 jaar maakte Janssen 15 nieuwe geneesmiddelen beschikbaar in Europa.
Wij werken steeds meer samen met patiëntenorganisaties om te begrijpen wat echt belangrijk is voor patiënten.
Deze kennis passen we toe bij het ontwikkelen van nieuwe behandelingen en om het goed gebruik van onze geneesmiddelen te stimuleren.
Bij de ontwikkeling van geneesmiddelen en de verbetering van de opzet van onze klinische studies werken we steeds meer samen met patiëntenorganisaties. Dit helpt ons de behoeften van patiënten beter te begrijpen, zodat we hier beter op in kunnen spelen. We proberen de ervaringen van patiënten op systematische wijze in het hele R&D-proces te integreren.
Waarde voor patiënten
Ook nadat een geneesmiddel in Nederland is goedgekeurd, blijven we onderzoeken hoe het geneesmiddel bij patiënten wordt toegepast. Dat wil zeggen: buiten de gecontroleerde setting van een klinisch onderzoek dat voorafgaat aan toelating. We verzamelen informatie uit de praktijk over de werkzaamheid, de risico's en de effecten van een geneesmiddel en gebruiken deze zogenaamde real-world evidence om te leren hoe onze geneesmiddelen mensen in hun dagelijks leven kunnen helpen. Op deze manier leren we de waarde van onze geneesmiddelen voor patiënten en voor het zorgsysteem beter te begrijpen, om daar in de verdere toepassing en in de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen rekening mee te kunnen houden.
Verbeterde kwaliteit van leven
In Nederland leven veel mensen die lijden aan een chronische aandoening, zoals de 400.000 psoriasispatiënten18 en de bijna 260.000 mensen met reumatoïde artritis.19 Hun kwaliteit van leven is aanzienlijk verbeterd, mede dankzij geneesmiddelen van farmaceutische bedrijven zoals Janssen.
Eerlijke samenwerking
Wij zien onze relaties met patiëntenorganisaties als samenwerkingen op basis van integriteit, wederzijds respect, onafhankelijkheid en transparantie. We volgen daarbij de gedragscode van onze Europese brancheorganisatie EFPIA.26 Dat betekent bijvoorbeeld dat Janssen nooit de enige sponsor zijn van een project: we vragen altijd om een brede financiering uit verschillende bronnen voordat we een samenwerkingsproject starten. Dit doen we om te voorkomen dat een patiëntenorganisatie afhankelijk wordt van één of een beperkt aantal sponsors.
Om het opzetten van nieuwe projecten vanaf de start in goede banen te leiden, hebben we bovendien een goedkeuringsprocedure ontwikkeld die zeer nauwkeurig beschrijft welke aanvragen van patiëntenorganisaties door ons gesponsord kunnen worden en welke niet en waaraan ze dan moeten voldoen. Tijdens deze procedure beoordeelt een interne toezichtscommissie de financierings- en samenwerkingsaanvragen.
Samenwerking met patiënten in het R&D process
In 2018 hebben we onze samenwerking met een aantal patiëntenorganisaties in Nederland voortgezet, waaronder Les Enfants Terribles, Hiv Vereniging Nederland en Stichting Hello Gorgeous. De financiële gegevens over deze samenwerkingsverbanden zijn terug te vinden in het Transparantieregister Zorg.27 In het volgende hoofdstuk van dit rapport vermelden we ook de bedragen die horen bij de waardeoverdracht aan patiëntenorganisaties.
Naar schatting kunnen wereldwijd 2 tot 3 miljoen doden per jaar voorkomen worden met behulp van vaccins.20
99%
Een vaccinatieprogramma tegen poliomyelitis resulteerde in een wereldwijde vermindering van het aantal poliogevallen met 99 procent.21
70%
Meer dan 70% van de recente stijging in levensverwachting is toe te schrijven aan geneesmiddelen.22
25%
Het sterftecijfer voor kanker is sinds 1991 met 25% gedaald. Innovatieve geneesmiddelen tegen kanker (waaronder gerichte therapieën) hebben hier een belangrijke bijdrage aan geleverd.23
43%
18 maanden na de invoering van zeer actieve geneesmiddelcombinaties tegen hiv, daalden ziekenhuisuitgaven voor mensen met hiv met 43% en de totale uitgaven aan zorg voor mensen met hiv met 16%.24
Bronnen:
- Lewden, C. et al. (2012). All-cause mortality in treated HIV-infected adults with CD4 ≥500/mm3 compared with the general population: evidence from a large European observational cohort collaboration. int J Epidemiol, 41(2), pp. 433-45
- World Health Organization who.int
- ibid
- Plotkin, Stanley et al. Plotkin’s vaccines. 7th edition, Elsevier
- cijfersoverkanker.nl
- Aidsfonds.nl
- Stichting Overlevers van Kanker stichting-ok.nl
- ibid
- Centraal Bureau voor de Statistiek cbs.nl
- volksgezondheidenzorg.info
- World Health Organization who.int
- World Health Organization who.int
- Lichtenberg, Frank. Pharmaceutical Innovation and Longevity Growth in 30 Developing and High-income Countries, 2000-2009. Working paper. The National Bureau of Economic Research. July 2012. doi:10.3386/w18235
- Siegel, Rebecca L. et al (2017). Cancer Statistics, 2017. CA: A Cancer Journal for Clinicians 67, no. 1: 7-30. doi:10.3322/caac.21387
- Bozzette, Samuel A. et al (2001). Expenditures for the Care of HIV-Infected Patients in the Era of Highly Active Antiretroviral Therapy. New England Journal of Medicine 344, no. 11: 817-23. doi:10.1056/nejm200103153441107
- Mathias, Susan D. et al (2015). Measurement properties of a patient-reported outcome measure assessing psoriasis severity: The psoriasis symptoms and signs diary. Journal of Dermatological Treatment 27, no. 4: 322-27. doi:10.3109/09546634.2015.1114567
- EFIPA efpia.eu (pdf)
- transparantieregister.nl
We gebruiken meetinstrumenten die met en voor patiënten met psoriasis zijn ontwikkeld in ons onderzoek
In klinische studies met geneesmiddelen wordt de omvang en ernst van deze ziekte, en de reactie van de patiënt op de behandeling, meestal beoordeeld aan de hand van waarnemingen door de behandelaar. Maar symptomen van psoriasis zoals jeuk en pijn kunnen het beste door de patiënt zelf worden beoordeeld.
Daarom hebben onze onderzoekers en andere experts samen met patiënten het Psoriasis Symptoms and Signs Diary (PSSD) ontwikkeld, een instrument waarmee patiënten zelf de ernst van hun symptomen en klachten kunnen registreren. Uit onderzoek blijkt dat het PSSD een betrouwbare en goede manier is om symptomen van patiënten met psoriasis vast te leggen.25
De tool is gebruikt voor het meten van de werking van één van onze geneesmiddelen in onderzoek bij psoriasis. Dit onderzoek resulteerde uiteindelijk in de goedkeuring van ons geneesmiddel door het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA).
Wij verkennen mogelijkheden om de ervaring van patiënten te verbeteren bij het verzamelen van data uit de praktijk
Onderzoek naar het gebruik van geneesmiddelen in de praktijk wordt meestal volledig binnen de ziekenhuismuren uitgevoerd. Dit legt extra druk op de patiënt en op de betrokken ziekenhuizen. Daarom verkennen we alternatieve manieren om dit onderzoek in samenwerking met artsen en ziekenhuizen uit te voeren, bijvoorbeeld door de patiënt thuis te bereiken en -waar mogelijk- onderzoeken buiten de omgeving van de kliniek uit te voeren.
Dit kan variëren van eenvoudige testen op bloedmonsters en het meten van vitale functies zoals bloeddruk, tot het voeren van e-consults en het gebruik van resultaten die door de patiënt zelf worden gerapporteerd. Het voordeel voor de patiënt is dat hij of zij minder tijd in het ziekenhuis doorbrengt en minder hoeft te reizen voor het onderzoek. Het vermindert bovendien de last voor de mensen die de patiënt omringen. Tegelijkertijd stelt dit ons in staat om de patiënt beter te volgen en meer data uit de praktijk te verzamelen.
Hierdoor worden soms patronen zichtbaar die onzichtbaar blijven wanneer er alleen wekelijks of maandelijks wordt gemeten in het ziekenhuis. Een voorbeeld hiervan is de hartslag: wanneer deze onregelmatig is, zal dit bij een wekelijkse of maandelijkse controle in het ziekenhuis niet snel opvallen. Met behulp van een sensor kan de hartslag thuis continu gemeten worden, waardoor de onregelmatigheid wel aan het licht komt.
Hiv-rondetafelgesprek.
Voorafgaand aan de 22e internationale AIDS-conferentie, die in juli 2018 in Amsterdam werd gehouden, organiseerde Janssen samen met de Hiv Vereniging een rondetafelgesprek met politici en journalisten over de problemen rond hiv in de Nederlandse samenleving.
Deze bijeenkomst stelde ons in staat om gezamenlijk bepaalde onderwerpen op de agenda te zetten, zoals de afnemende belangstelling van de media, de heersende vooroordelen en stigmatisering en het gebrek aan een goede infrastructuur voor ouder wordende hiv-patiënten. Dit resulteerde in verschillende artikelen in de media, waaronder kranten.
Hiv Virtual Reality-ervaring.
Samen met Stichting Hello Gorgeous hebben we het stigma rond hiv onder de aandacht gebracht, door middel van een live-ervaring met acteurs. Deelnemers kregen op deze manier een indruk van hoe het voelt om te leven met de diagnose hiv. Een virtual reality versie van deze ervaring wordt momenteel ontwikkeld.
Les Enfants Terribles
We hebben een langdurige samenwerking met productiehuis Les Enfants Terribles, dat de afgelopen drie jaar de wereld rondreisde om mensen met hiv in beeld te brengen.
Doordat we naar hun verhalen konden luisteren en een inkijkje kregen in hun dagelijks leven, konden we samen met Les Enfants Terribles een relevante tentoonstelling maken die de dagelijkse strijd van hiv-patiënten tegen de heersende stigmatisering aan de orde stelt.